Głównym źródłem wiedzy do części teoretycznej jest tekst prof. Benjamina Vogla opublikowany na stronie http://fortepian.instrumenty.edu.pl
Poniżej znajdują się przykładowe pytania do tekstu dla Uczestników Kategorii IV:
1. Do której rodziny instrumentów zaliczamy fortepian?
Fortepian zaliczamy do chordofonów klawiszowych (podobnie jak klawikord i klawesyn), czyli instrumentów, w których źródło dźwięku stanowi drgająca struna.
2. Z połączenia których dwóch instrumentów powstał fortepian?
Klawikordu i klawesynu
3. Jak nazywa się twórca fortepianu?
Bartolomeo Cristofori
4. W którym roku powstał pierwszy prototyp fortepianu i jak został nazwany?
W 1711 roku (data opisania instrumentu Cristoforiego), gravicembalo col piano e forte
5. Który z elementów muzycznych można realizować na nowym instrumencie - fortepianie?
Dynamikę (dlatego kiedyś nazywano ten instrument pianoforte)
6. Na którym z wcześniejszych instrumentów można było realizować dynamikę: klawikordzie czy klawesynie?
Na klawikordzie
7. Ile instrumentów Bartolomeo Cristoforiego zachowało się do naszych czasów?
Trzy
8. Z którego kraju pochodził twórca pierwszych kompozycji na fortepian?
Z Włoch
9. Co w mechanice klawesynowej pobudza strunę do drgania?
Piórko
10. Co w mechanice klawikordowej pobudza strunę do drgania?
Metalowy tangent
11. Co w mechanice fortepianowej pobudza strunę do drgania?
Młoteczek oklejony filcem
12. Co w mechanice fortepianowej powstrzymuje drganie struny?
Tłumik
13. Ile pedałów posiada współczesny fortepian?
Dwa lub trzy
14. Czy klawiatura fortepianowa od początku miała układ kolorystyczny jaki znamy obecnie?
Nie (wcześniej, w XVIII wieku, klawiatura posiadała kolorystykę przejętą od klawesynu - klawisze diatoniczne ciemne, chromatyczne jasne)
15. Ile klawiszy liczy klawiatura współczesnego fortepianu?
88 klawiszy
16. Ile oktaw ma klawiatura współczesnego fortepianu?
7 i pół oktawy
17. Jak nazywają się poszczególne oktawy klawiatury fortepianowej?
Oktawa subkontra, kontra, wielka, mała, razkreślna, dwukreślna, trzykreślna, czterokreślna
18. Jakie są typy fortepianów?
Fortepiany poziome – stołowe, skrzydłowe; pionowe – fortepian-żyrafa, fortepian-lira; pianino;
19. Kto i w którym roku nadał instrumentowi pionowemu nazwę pianino?
Nazwę „pianino” (mały fortepian) nadał instrumentowi francuski fabrykant Camille Pleyel w 1815 roku.
20. Jaka jest zasadnicza różnica w budowie pomiędzy fortepianem i pianinem?
Układ strun (w fortepianie poziomy, w pianinie pionowy)
21. Jaka jest zasadnicza różnica pomiędzy tzw. mechaniką wiedeńską a mechaniką angielską?
Mechanika tzw. nowoangielska (będąca w rzeczywistości mechaniką francuską Erarda) charakteryzuje się podwójnym wymykiem umożliwiającym bardziej precyzyjne realizowanie repetycji
22. Jaka była długość największych fortepianów w połowie XIX wieku?
około 250 centymetrów
23. Jaka jest długość największego współczesnego fortepianu?
308 centymetrów (fortepian firmy Fazioli Model F308)
24. Jak nazywa się najstarsza na świecie firma produkująca fortepiany?
Pleyel
25. Jak nazywa się najsłynniejsza firma produkująca fortepiany?
Steinway & Sons
26. Fortepiany którego konstruktora w końcu zaakceptował Jan Sebastian Bach?
Gottfrieda Silbermanna
(Pierwsze fortepiany słynnego organmistrza Gottfrieda Silbermanna z Freibergu nie znalazły uznania u J. S. Bacha. Dopiero ok. 1745 r. jego 15 instrumentów zyskało aprobatę starego mistrza, dzięki czemu zostały zakupione przez Fryderyka Wielkiego do Pałacu w Poczdamie.)
27. Na fortepianie której firmy najchętniej grał Fryderyk Chopin?
Na fortepianie firmy Pleyel
28. Jak nazywała się firma produkująca ulubione fortepiany Claude’a Debussy’ego?
Bechstein
29. Która firma produkuje fortepian posiadający cztery pedały?
Fazioli
30. Jak nazywa się pierwszy konstruktor fortepianu w Polsce?
Ignacy Skurski